درمان زخم پنجه گربه، بستگی به عمق و شدت خراشیدگی و همچنین واکنش بدن انواع گربه به عفونت دارد. خراش‌های سطحی معمولا جای زخم کوچکی به جا می‌گذارند یا حتی ممکن است هیچ جای زخمی باقی نماند. اما در خراش‌های عمیق‌تر جای زخم پنجه گربه بزرگتر و برجسته‌تر است به خصوص اگر عفونت داشته باشد. همچنین، محل زخم روی بدن گربه هم در ظاهر جای زخم تاثیرگذار است. مثلا، زخم‌هایی که در نواحی با حرکت زیاد هستند، ممکن است سخت‌تر بهبود یابند و جای زخم برجسته‌تری ایجاد کنند. برای درمان زخم پنجه گربه و جلوگیری از عفونت رعایت نکاتی الزامی می‌باشد که هنگام نگهداری گربه باید به آن‌ها توجه کنید.
زخم پنجه گربه (Cat Scratch Disease) یا (Bartonella henselae) معمولاً به صورت زخم‌های ظاهری در محل خراش یا نیش پنجه گربه ها ایجاد می‌شود. جای زخم پنجه گربه معمولاً در ناحیه‌ای ظاهر می‌شود که گربه شما را خراشیده یا نیش زده است.
آناتومی پنجه گربه
آناتومی پنجه گربه شامل ساختارهای خاصی است که به آن‌ها امکان می‌دهد به خوبی حرکت کنند، شکار کنند و انواع فعالیت‌های دیگر را انجام دهند. بد نیست که برای درمان زخم پنجه گربه از آناتومی پنجه گربه هم اطلاعاتی داشته باشیم. پنجه گربه ها از چندین بخش تشکیل شده است. ساختار دقیق و آناتومی پنجه گربه بستگی به گونه گربه دارد، اما اصولاً شامل موارد زیر است:
عضلات و ماهیچه ها: عضلات مختلفی در پای گربه وجود دارد که به حرکت و انقباض پنجه کمک می‌کنند. این عضلات به گربه اجازه می‌دهند تا پنجه‌های خود را جمع کند و یا آن‌ها را بیرون بیاورد. ماهیچه‌ها در اطراف مفاصل پنجه به گربه اجازه می‌دهند تا پاهای خود را به سمت‌های مختلف حرکت دهد و در فعالیت‌هایی مانند دویدن و پرش سریع عمل کند.
استخوان‌ها و مفاصل(Bones and Joints): پنجه گربه ها شامل چندین استخوان است که به نام‌های متاکارپ و فالنژ‌ها شناخته می‌شوند. این استخوان‌ها به گربه کمک می‌کنند تا درحرکت قدرت و انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشد. مانند انسان، گربه‌ها در هر انگشت سه استخوان فالانژ دارند (به جز انگشت شست که دو استخوان دارد). این استخوان‌ها به حرکت و انعطاف‌پذیری پنجه کمک می‌کنند. هر پنجه شامل سه استخوان اصلی است: پروگزیمال، میانه و دیستال. این استخوان‌ها به همراه تاندون‌ها به حرکت پنجه کمک می‌کنند.
رباط‌ها و تاندون‌ها: رباط‌ها و تاندون‌ها استخوان‌ها را به هم متصل می‌کنند و به پنجه اجازه می‌دهند تا به آرامی و با کنترل حرکت کنند. این امر برای تعادل و چابکی گربه‌ها حیاتی است.
پدهای پنجه :(Pads) پدهای نرم و ضخیمی در کف پنجه گربه ها وجود دارند که به عنوان بالشتک عمل می‌کنند. این پدها به گربه‌ها اجازه می‌دهند تا به آرامی و بی‌صدا حرکت کنند و به عنوان ضربه گیر عمل می‌کنند. پدهای نرم و گوشتی زیر پنجه گربه ها، به عنوان عایق و جاذب شوک عمل می‌کنند. این پدها به گربه کمک می‌کنند تا بی‌صدا و به طور دقیق حرکت کند، که در شکار بسیار مهم است.
چنگال‌ها :(Claws) پنجه گربه ها چنگال‌های تیز و خمیده که از جنس کراتین (همان ماده‌ای که ناخن انسان از آن ساخته شده است) هستند. گربه‌ها می‌توانند چنگال‌های خود را به داخل و خارج جمع کنند. این قابلیت به آن‌ها در صعود به درخت ها، شکار و دفاع از خود کمک می‌کند. ناخن‌ها معمولاً می‌توانند به‌طور خودکار بیرون بیایند و عقب بروند. ناخن‌ها به طور دوره‌ای جدا می‌شوند و دوباره به رشد ادامه می‌دهند. گربه‌ها معمولاً ناخن‌های خود را به سطوح مختلف مثل درختان و وسایل خانگی می‌مالند تا آن‌ها را تیز کنند.
فاسیا :(Fascia) یک لایه بافت پیوندی ضخیم که ساختارهای پنجه را در جای خود نگه می‌دارد و به آن‌ها قدرت و ثبات می‌بخشد.
گیرنده‌ها یا حسگرهای لمسی :(Touch Receptors) یکی از ویژگی‌های خاص پنجه گربه ها این است که دارای گیرنده‌های لمسی و حساسی است که به آن‌ها اجازه می‌دهد احساسات لمسی را دریافت کنند و در محیط خود بهتر تعامل کنند.
کیسه‌های شاخی:(Claw Sheaths) ناخن‌ها در کیسه‌های ویژه‌ای به نام کیسه‌های شاخی قرار دارند، که محافظت می‌کنند و همچنین به گربه اجازه می‌دهند تا ناخن‌های خود را تیز کند.
گربه‌ها بلافاصله با استفاده از پنجه‌های خود طعمه را می‌گیرند و به احتمال زیاد درگیری گسترده‌ای با آن‌ها ندارند. این نشانه‌ای از استراتژی‌های شکار آن‌هاست. به طور کلی، پنجه گربه‌ها یک ضعف عضلانی را با چابکی و توانایی‌های منحصر به فرد جبران می‌کنند، که آن‌ها را به شکارچیان ماهر و حیواناتی منعطف تبدیل می‌کند.
مراقبت و درمان زخم پنجه گربه
اولین مرحله برای درمان زخم پنجه گربه شستشوی زخم با آب و صابون ملایم است تا کاملاً پاکسازی شود. توصیه می‌شود از آب گرم استفاده کنید، زیرا می‌تواند به تمیزی بهتر کمک کند. سپس محل زخم را با یک ضدعفونی کننده ضدعفونی کنید. اطلاعات کاملتر در خصوص ضدعفونی کننده زخم گربه را در ادامه در اختیار شما خواهیم گذاشت. پس از ضدعفونی، زخم حاصل از پنجه گربه ها را با یک پانسمان تمیز، استریل و خشک پوشانده تا از آلودگی آن جلوگیری شود، برای جلوگیری از عفونت، می‌توانید از پماد آنتی‌بیوتیک استفاده کنید. همچنین پانسمان را باید به‌طور روزانه تعویض نمود. در صورت تورم، ترشح چرکی، قرمزی یا افزایش درد باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه گردد تا درمان دارویی انجام شود. در ادامه در خصوص جای زخم پنجه گربه، ضدعفونی کننده زخم گربه و آناتومی پنجه گربه توضیحات کاملی را خواهیم داد.
جای زخم پنجه گربه
جای زخم پنجه گربه و زخم پنجه گربه ها می‌توانند به دو صورت زخم‌های سطحی و عمیق بروز نمایند. زخم پنجه گربه به صورت سطحی معمولاً خراش‌های کوچک یا بریدگی‌هایی هستند که می‌توانند خونریزی کمی داشته باشند. در این حالت، معمولاً عفونت کمی ایجاد می‌شود، اما باید مراقبت کرد تا از بروز عفونت جلوگیری شود. اما در زخم پنجه گربه به صورت عمیق ممکن است باکتری‌ها به عمق زخم نفوذ کنند و منجر به عفونت شوند. اینگونه زخم‌ها ممکن است التهاب و درد بیشتری داشته باشند و درمان زخم پنجه گربه در این حالت حتی ممکن است نیاز به درمان پزشکی (مثل آنتی‌بیوتیک) داشته باشد.
در مورد جای زخم پنجه گربه معمولاً این زخم‌ها روی دست، بازو، پا یا صورت ایجاد می‌شوند. جایی که پنجه گربه ها شما را خراشنده است. زخم پنجه گربه معمولاً کوچک و ساده هست و به راحتی درمان می‌شود اما اگر زخم عمیق و مشکوک به عفونت باشد، لازم است به پزشک مراجعه کرد. در کل، اهمیت دارد که زخم‌های ناشی از پنجه گربه ها را بلافاصله پس از ایجاد، شستشو داده و ضدعفونی کرد تا از عفونت جلوگیری شود. زخم‌ها معمولاً قرمز، متورم، و دردناک هستند. در برخی موارد، لنفادنوپاتی (بزرگ شدن غدد لنفاوی) نیز ممکن است رخ دهد. در صورتی که زخم عفونی شود، ممکن است ترشحاتی از آن خارج شود و زخم به تاخیر در بهبودی دچار شود. در صورت بروز هرگونه علائم نگران‌کننده مثل تب و درد شدید نیز باید هرچه سریع‌تر با پزشک مشورت گرفته شود.
ضدعفونی کننده زخم گربه
برای ضدعفونی کردن زخم گربه‌ها، نیاز هست که مراحل زیر دنبال شود:
- شستشو: ابتدا با آب ولرم و صابون ملایم زخم را به آرامی بشویید تا هرگونه کثیفی و آلودگی از آن پاک شود.
- توقف خونریزی: اگر خونریزی وجود دارد، با یک گاز استریل یا پنبه تمیز فشار ملایمی روی زخم وارد کنید تا خونریزی متوقف شود.
- استفاده از ضدعفونی کننده زخم گربه: از یک ماده ضدعفونی کننده مخصوص حیوانات استفاده کنید. محصولات حاوی کلرهگزیدین یا یدوفور (مثل بتادین) می‌توانند مناسب باشند. از الکل یا پراکسید هیدروژن خودداری کنید، زیرا می‌توانند به بافت آسیب برسانند.
- پوشاندن زخم: در صورت نیاز، زخم را با یک پانسمان استریل بپوشانید تا از آلودگی بیشتر جلوگیری کنید.
- مراقبت‌های بعدی: زخم را مرتباً بررسی کنید و اگر نشانه‌هایی از عفونت مانند ورم، قرمزی یا ترشح وجود داشت، به دامپزشک مراجعه کنید.
ضدعفونی کردن زخم پنجه گربه
1- محلول نمکی (سالین):
می‌توانید با مخلوط کردن یک قاشق چای‌خوری نمک با یک لیوان آب گرم، یک محلول نمکی خانگی درست کنید. این محلول را می‌توانید با استفاده از پنبه یا گاز استریل روی زخم بمالید. این روش برای زخم‌های سطحی بسیار موثر است.
2- محلول های ضدعفونی کننده:
- پروکسید هیدروژن (آب اکسیژنه): ممکن است در برخی از موارد برای تمیز کردن زخم‌ها استفاده شود، اما به دلیل اینکه می‌تواند بافت زخم را تحریک کند، استفاده از آن باید با احتیاط باشد.
- بتادین: یک محلول ضدعفونی‌کننده است که معمولاً برای جراحات حاصل از زخم پنجه گربه استفاده می‌شود، اما باید از دوز مناسب و رقیق برای درمان زخم پنجه گربه استفاده کنید.
3- پمادهای ضدعفونی‌کننده:
پمادهای حاوی نیاسینامید یا بهبود دهنده‌های زخم: این پمادها می‌توانند به زخم کمک کنند و از عفونت جلوگیری کنند. برخی از افراد همچنین از پمادهای ضدعفونی کننده مانند موپیروسین یا بتادین برای درمان زخم پنجه گربه استفاده می‌کنند.
4- عصاره‌های گیاهی:
برخی از گیاهان مانند گلابی، آلوئه‌ورا و عصاره پنجه گربه دارای خواص ضدعفونی کننده هستند و ممکن است به بهبود زخم‌ها و درمان زخم پنجه گربه کمک کنند.
5- مواد آرایشی مخصوص حیوانات:
محصولاتی وجود دارند که به طور خاص برای حیوانات خانگی طراحی شده‌اند و در درمان زخم پنجه گربه قابل استفاده بوده و می‌توانند زخم‌ها را ضدعفونی کنند. مانند اسپری‌های ضدعفونی‌کننده و پمادها که مناسب استفاده روی پنجه گربه ها هستند.
نکات مهم:
مشاوره با دامپزشک: قبل از استفاده از هرگونه ماده‌ای بر روی جای زخم پنجه گربه، حتماً با دامپزشک مشورت کنید، به خصوص اگر زخم عمیق یا عفونت‌زا به نظر می‌رسد. بعد از هر نوع درمان زخم پنجه گربه، زخم را زیر نظر داشته اگر ترشحات زخم تغییر رنگ دهند (به سمت زرد یا سبز بروند)، بوی بدی ایجاد کنند یا همراه با تب و درد باشند، باید به پزشک مراجعه کنید.
زخم پنجه گربه
زخم پنجه گربه (Cat Scratch Disease) معمولاً به دلیل گازگرفتگی یا خراشیدگی ناشی از پنجه گربه ها ایجاد می‌شود. این بیماری ناشی از باکتری “بارتونلا هنسلائه” (Bartonella henselae) است. علائم زخم پنجه گربه شامل: درد (ممکن است محل زخم دردناک و حساس به لمس باشد)، خونریزی (در زخم‌های عمیق ممکن است خونریزی مشاهده شود)، تورم و قرمزی ( اطراف زخم معمولاً متورم و قرمز می‌شود)، عفونت (اگر زخم عفونی شود، ممکن است چرک و ترشحات عفونی دیده شود). زخم پنجه گربه می‌توانند عمیق باشند و درمان زخم پنجه گربه بسته به شدت و نوع زخم، درمان‌های متفاوتی نیاز دارند. در ادامه به نکات مهم درباره زخم پنجه گربه و درمان آن اشاره می‌کنم:
بررسی و درمان زخم پنجه گربه
- آرامش گربه: ابتدا باید اطمینان حاصل کنید که گربه آرام است.
- بررسی زخم: سپس زخم را با دقت بررسی کنید. اگر زخم خونریزی دارد، می‌توانید با فشار دادن یک گاز استریل، خونریزی را متوقف کنید. اگر زخم عمیق یا خونریزی زیادی دارد، بهتر است به دامپزشک مراجعه کنید.
- تمیز کردن زخم: اگر زخم سطحی است، می‌توانید آن را با آب گرم و صابون ملایم بشویید. از استفاده از الکل یا مواد ضدعفونی کننده قوی خودداری کنید زیرا می‌تواند باعث درد و سوزش شود.
- کنترل عفونت: پس از تمیز کردن، اگر زخم باز است و احتمال عفونت وجود دارد، ممکن است نیاز به استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی باشد. اما این مورد باید تحت نظر دامپزشک انجام شود.
- پوشاندن زخم: برای محافظت از زخم می‌توانید از بانداژ استفاده کنید، اما باید اطمینان حاصل کنید که گربه شما آن را نمی‌بلعند یا از محل خارج نمی‌کند.
- مراقبت و نظارت: زخم را به دقت زیر نظر داشته باشید و در صورت مشاهده علائم عفونت (قرمزی، تورم یا چرک) به دامپزشک مراجعه کنید.
- استراحت و کاهش فعالیت: در هنگام درمان زخم پنجه گربه و برای جلوگیری از عود زخم پنجه گربه، بهتر است گربه را در یک منطقه آرام نگه دارید و از فعالیت‌های شدید دور نگه دارید.
پیشگیری از زخم شدن پنجه گربه
- همیشه گربه‌ها را در هنگام بازی زیر نظر داشته باشید.
- استفاده از اسباب بازی‌هایی که باعث آسیب به شما شوند را محدود کنید.
- ناخن‌های گربه را به طور مرتب کوتاه کنید.
