فحل شدن بخشی طبیعی از چرخه تولید مثل در گربه‌های ماده است که نشان می‌دهد بدن آنها برای جفتگیری و بارداری آماده شده است. این دوره با تغییرات هورمونی همراه است و معمولاً چندین بار در سال رخ می‌دهد. رفتارهای گربه در این زمان ممکن است متفاوت از حالت عادی باشد و برای افرادی که هیچ تجربه‌ای از آن ندارند، ممکن است کمی غیرمنتظره به نظر برسد. شناخت دقیق نشانه های فحل شدن گربه به شما کمک می‌کند تا بهتر با نیازهای گربه خود کنار بیایید و از بروز رفتارهای ناخوشایند یا بارداری ناخواسته‌ی او جلوگیری کنید. در ادامه ضمن معرفی علائم رایج فحل شدن گربه، به بررسی فحل شدن بعد از عقیم سازی گربه می‌پردازیم. اگر یک یا چند مورد از نشانه‌های زیر را در گربه‌ی خود مشاهده می‌کنید، احتمال زیادی وجود دارد که گربه‌ی شما فحل شده است.
- میوهای بلند و مکرر، شبیه به صدا زدن
- افزایش محبت و نوازش طلبی، همچنین به افراد و اشیاء بدنش را می‌مالد
- بی‌قراری و پرتحرکی، جوری که نمی‌تواند آرام بگیرد.
- کاهش اشتها یا بی‌میلی به غذا
- ادرار کردن خارج از ظرف خاک، گاهی برای جذب گربه‌های نر
چرخه فحل شدن گربه ماده چگونه است؟
چرخه فحلی گربه‌ها مدت‌زمان متغیری دارد و شامل چهار مرحله اصلی است. که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
- پیش فحلی: این مرحله، آغاز چرخه فحلی است که در آن سطح استروژن در بدن گربه ماده شروع به افزایش می‌کند. پیش فحلی معمولاً 1 تا 2 روز طول می‌کشد و علائم مشخصی ندارد. در این زمان، ممکن است گربه‌های نر به او علاقه‌مند شوند، اما گربه ماده هنوز برای جفتگیری آماده نیست و تمایلی نشان نمی‌دهد.
- فحلی: این مرحله اصلی و قابل تشخیص چرخه فحلی است که بین 3 تا 14 روز (معمولاً حدود 7 روز) طول می‌کشد. در این دوره، گربه ماده آماده جفتگیری است و رفتارهای مشخصی مثل نوازش طلبی بیش از حد، سر و صدای زیاد و بی‌قراری از خود نشان می‌دهد. اینها همگی از نشانه های فحل شدن گربه هستند.
- میان فحلی: این دوره بین دو چرخه فحلی اتفاق می‌افتد. گربه‌ها تخمک گذاری القایی دارند. به این معنی که تخمک گذاری تنها در صورت جفتگیری با گربه نر انجام می‌شود.
- اگر جفتگیری رخ دهد، تخمک آزاد می‌شود و چرخه متوقف می‌شود.
- اگر جفتگیری رخ ندهد، مرحله میان فحلی حدود 30 تا 40 روز طول می‌کشد. و سپس گربه ممکن است وارد یک دوره میان فحلی 1 تا 3 هفته‌ای شود و دوباره چرخه از پیش فحلی آغاز شود.
- دوره عدم بروز فحلی: در برخی از ماه‌های سال، گربه‌ها وارد دوره‌ای بدون فعالیت هورمونی می‌شوند. که حدود 2 تا 3 ماه طول می‌کشد. این دوره که عدم بروز فحلی برای مدت کوتاهی است، نوعی استراحت در چرخه تولید مثل حیواناتی بوده که به طور فصلی جفتگیری می‌کنند. این دوره معمولاً در ماه‌های سردتر سال اتفاق می‌افتد.
این مراحل به شما کمک می‌کند رفتارهای گربه‌تان را بهتر درک کنید و بدانید در هر دوره از چرخه فحلی چه انتظاری داشته باشید.
چگونه گربه ماده فحل شده را آرام کنیم؟
با وجود اینکه گربه‌های خانگی در مقایسه با گربه خیابانی، زیاد اهل جفتگیری نیستند. اما باز هم دوران پریودی یا فحلی را تجربه می‌کنند. بله درست شنیدید. از آنجا که بعضی می‌پرسند آیا گربه ها پریود می‌شوند، باید بگوییم که بله. پریودی گربه همان فحلی بوده که پس از طی کردن چرخه فحلی، گربه ماده به زندگی عادی خود برمی‌گردد.
برای آرام کردن گربه ماده در زمان فحلی، ابتدا باید محیطی آرام و بدون استرس برای او فراهم کنید. بازی و فعالیت‌های بدنی می‌تواند بخشی از انرژی او را تخلیه کند و او را آرام‌تر کند. نوازش و توجه بیشتر نیز کمک می‌کند، اما مراقب باشید که رفتار محبت آمیز او را با تمایل به جفتگیری اشتباه نگیرید. همچنین، استفاده از اسپری‌های آرام بخش فرومون مانند شامپو آرام بخش بایولاین و یا خوراکی‌های ضداسترس همچون خمیر آرامبخش گربه یوروپت می‌تواند موثر باشد. یادتان نرود که درب‌ها و پنجره‌ها را برای جلوگیری از فرار و ارتباط با گربه‌های نر ببندید. در نهایت، اگر فحل شدن مکرر باعث ناراحتی خود پت و اختلال در زندگی شما می‌شود، عقیم سازی گربه ها بهترین راه حل است.
علائم فحل شدن گربه نر چیست؟
بر خلاف گربه ماده، گربه نر دوران فحل شدن را طی نمیکند. اما در فصل جفتگیری و زمانی که بوی گربه ماده فحل را حس می‌کنند، رفتارهای خاصی از خود نشان می‌دهند. در واقع، گربه نر، از زمان بالغ شدن، همیشه آماده جفتگیری است. و هر زمانی که شرایط برای جفت گیری با گربه ماده مهیا باشد، وی آماده این کار است. از رایج‌ترین علائم فحل شدن گربه نر می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم.
- میوهای بلند و مکرر برای جذب گربه‌های ماده
- پاشیدن ادرار در اطراف خانه به‌عنوان نشانه گذاری و تعیین قلمرو
- بی‌قراری و پرتحرکی، به‌خصوص در شب
- تمایل شدید به بیرون رفتن و فرار از خانه
- پرخاشگری نسبت به دیگر گربه‌های نر
این رفتارها و نشانه های فحل شدن گربه طبیعی هستند. اما اگر برایتان مشکل‌ساز شدند، عقیم کردن بهترین راه‌حل است، زیرا علاوه بر کاهش این رفتارها، از مشکلات سلامتی در آینده هم پیشگیری می‌کند.
صدای فحل شدن گربه ماده چگونه است؟
از نشانه های فحل شدن گربه ماده، میتوان به وجود صداهایی شبیه ناله و زوزه، همچنین میو میو کردن در شب هنگام اشاره کرد. این نوع رفتار در نژادهای مختلف گربه، یکسان است. به عنوان مثال اینطور نیست که گربه پرشین دارای رفتاری خاص باشد و گربه نژاد بریتیش یا اسکاتیش رفتار دیگری از خود بروز دهد. معمولا صدای گربه ماده برای جفت یابی برای همه‌ی آنها مشابه و یکسان است.
شاید این سوال برای شما پیش بیاید که این سر و صدا برای چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که این نوع سر و صدا برای ترغیب گربه نر به جفتگیری است. توجه داشته باشید که گربه های ماده همیشه ممکن است با صدای بلند میو میو کنند و این جور صداها، حتما دلیلی بر فحل شدن گربه ماده نمیشود.
حتی جالب است که بدانید نه تنها گربه ماده بلکه گربه‌ی نر هم از خود صدا درمی‌آورد، که به صدای گربه نر برای جفت یابی معروف است. این ناله‌ها معمولا حالتی جیغ مانند داشته و برای جلب توجه ماده‌ها می‌باشد.
فحل نشدن گربه ماده چه دلیلی دارد؟
گربه ماده ممکن است، چرخه‌های فحل شدن طبیعی را از خود نشان ندهد، یا در این زمان، این عمل به طور طبیعی نباشد و به اصطلاح چرخه پریودی گربه ماده دچار خدشه شود. به عبارت دیگر، ممکن است ما شاهد نشانه های فحل شدن گربه نباشیم.
اگر مشاهده کردید که گربه ماده شما، دارای این رفتار است، ممکن است برای حیوان، عوامل ارثی یا ژنتیکی مانند ناهنجاری‌های کروموزومی، هرمافرودیتیسم (ارگان‌های جنسی نر و ماده) یا رشد غیر طبیعی رحم یا تخمدان تشخیص داده شود.
در این حالت گربه ماده دچار حالت فحل شده و برای مدتی از آن خارج می‌شود و سپس دوباره وارد این فاز می‌شود.
قرص ضد فحلی گربه شامل چه مواردی است؟
قرص‌های ضد فحلی گربه معمولاً حاوی ترکیبات هورمونی هستند که برای سرکوب چرخه فحلی در گربه‌های ماده به کار می‌روند. این داروها تولید هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون را تنظیم یا متوقف می‌کنند. در ادامه برخی از ترکیبات رایج این قرص‌ها آورده شده است:
قرص مژسترول استات که یک نوع پروژستین بوده و برای جلوگیری موقتی از فحلی و سرکوب تخمک گذاری استفاده می‌شود. که مدت درمان آن به صورت روزانه 5mg به مدت سه روز و سپس 2.5 تا 5 میلی گرم به مدت یک هفته و برای حداکثر 10 هفته متوالی می‌باشد. برای تجویز مژسترول استات به گربه‌های ماده، از صاحب گربه باید رضایت آگاهانه گرفته شود. داروی دیگر مورد استفاده مدروکسی پروژسترون استات بوده. که نوعی هورمون مصنوعی برای جلوگیری از شروع چرخه فحلی می‌باشد. نورجستیمت نیز ترکیبی دیگر است که از تخمک گذاری و فحلی پیشگیری می‌کند.
حواستان باشد که استفاده از قرص‌های ضد فحلی باید تحت نظر دامپزشک انجام شود، زیرا مصرف طولانی مدت یا نادرست این داروها می‌تواند عوارضی مانند عفونت رحم (پایومترا)، افزایش وزن، دیابت، و مشکلات کبدی ایجاد کند. این قرص‌ها معمولاً به‌عنوان راه حل موقت توصیه می‌شوند و برای جلوگیری دائمی از فحلی، عقیم کردن گزینه بهتری است.
مدت زمان فحل گربه ماده حدودا چند روز است؟
به طور معمول گربه ماده در زمان فحل شدن حدودا بین سه الی چهارده روز یا به طور میانگین 7 روز است. اگر چنانچه گربه ماده در طی این دوران جفتگیری نکند، ممکن است پس از مدت زمان کوتاهی دوباره دچار این حالات فحلی شود. مدت زمان بین فحلی در گربه های ماده اگر گربه جفتگیری نکند، بین دو تا سه هفته است. نخستین چرخه فحلی گربه ماده معمولاً در سن 12-4 ماهگی اتفاق می‌افتد.
فحل شدن گربه بعد از عقیم سازی چگونه است؟
اگر علائم فحل شدن برای گربه ماده، برای هفته‌ها پس از عقیم سازی ادامه پیدا کند، نشان‌دهنده آن است که نوعی از هورمون‌های جنسی هنوز در بدن ترشح می‌شوند. در واقع اگر عقیم‌سازی به‌درستی انجام شود، گربه دیگر نباید فحل شود. با این حال، در برخی موارد نادر، ممکن است رفتارهای شبیه به فحلی پس از عقیم سازی مشاهده شود. این اتفاق معمولاً به یکی از دلایل زیر رخ می‌دهد:
- باقی ماندن بخشی از بافت تخمدان: در صورتی که مقداری از بافت تخمدان به طور کامل برداشته نشده باشد. یا بخشی از آن در بدن باقی مانده باشد، این بافت می‌تواند هورمون‌های استروژن تولید کند و رفتارهایی شبیه به فحلی ایجاد شود.
- تولید هورمون توسط غدد دیگر: در موارد نادر، برخی غدد دیگر در بدن (مانند غدد فوق کلیوی) ممکن است مقادیر کمی استروژن تولید کنند و باعث بروز رفتارهای فحلی شوند.
- یادگیری رفتارهای قدیمی: برخی گربه‌ها ممکن است رفتارهای فحلی را به‌صورت عادت در طول چرخه‌های قبلی یاد گرفته باشند و حتی پس از عقیم سازی به تکرار آنها ادامه دهند، هرچند این رفتارها به مرور زمان کاهش پیدا می‌کنند.
درمان خانگی فحل گربه ماده چیست؟
به طور طبیعی، صاحبان گربه ماده برای مرتبه اول فحل گربه ماده سوالات بسیاری درمورد نحوه مراقبت از گربه ماده، در طی این دوران دارند. چه باید انجام دهیم، چهچیزی باید بخریم و چطور به گربه ماده خود کمک کنیم؟
اینها پرسشهای متداولی هستند که اگر حیوان برای اولین بار، فصل فحلی خود را میگذارند، به ذهن صاحب آن خطور می‌کند. اقدامات زیر، برخی اقدامات خانگی و بیضرر برای گربه ماده شما هستند که با انجام آنها میتوانید به گربه ماده خود، برای تحمل این دوران کمک کنید.
سعی کنید حواس گربه ماده خود را تا حد امکان پرت نگه دارید، با استفاده از بازیها، استفاده از اسباب بازیهای جدید یا یک اسباب بازی پر از خوراکی حواس گربه ماده خود را پرت کنید. مطمئن شوید که جعبه خاک او تمیز است. برای راحتی، پتو، کیسه گرما یا حوله گرم شده در نزدیکی خود داشته باشید. گربه خود را در داخل خانه و دور از گربه‌های دیگر (نر) نگه دارید.
