بیماری FIP گربه یا پریتونیت عفونی (Feline Infectious Peritonitis) یکی از شایعترین عفونتهایی است که در حیطه گربهسانان مشاهده میشود. تحقیقات در زمینه این بیماری گربه نشان میدهد که برخی گربهها نسبت به برخی دیگر بیشتر در معرض این بیماری هستند. برای مثال بیماری FIP در بچه گربه و گربههای جوانتر از دو سال شایعتر است. اهمیت پاسخ به سوال ویروس FIP گربه چیست؟ وقتی به چشم میآید که علت بسیاری از مرگ و میر های گربهها را شامل میشود. شاید گمان کنید که منظور ما از کرونا ویروس همان COVID-19 میباشد، در حالی که این ویروس با کرونایی که در انسانها دیده شده کاملا متفاوت است. اما FIP در گربهها چیست؟ نشانههای FIP در گربهها، درمان FIP در گربهها و دلایل بیماری FIP در گربهها چه میباشد؟
در گذشته یک مقاله در ارتباط با موضوع انتقال ویروس کرونا از گربه به انسان منتشر کرده بودیم. با توجه به گذشت زمان و کامل شدن تحقیقات علمی و نیاز کاربران، نیاز بر بحث مجدد و کاملتر با توجه به مقالات علمی بروز نیاز میشد. در مطالب پیشین در سایمون کت به موضوعاتی چون نگهداری از گربه خیابانی، چرا بعضی گربه ها بغلی نیستند، فوبیای گربه یا آیلوروفوبیا چیست؟، چرا گربه ها کمر خود را قوس می دهند؟، آسم در گربه، بیماری خراش گربه اسم گربه، گربه پرشین اسکاتیش و حمام گربه نیز پرداختیم. پس با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی درباره بیماری FIP گربه کسب کنیم.
FIP گربه چیست؟
بر اساس مقالات علمی و آزمایشات مختلف، دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که FIP یک ویروس است که عامل آن کرونا ویروس گربهسانان میباشد. کرونا ویروس گربهسانان خود علت بیماری رودهای میباشد که برخی مواقع امکان دارد منجر به ایجاد وسکولیت (یا التهاب رگ) وابسته به ایمنی کشندهای به نام پریتونیت عفونی شود.
ویرویس FIP گربه چیست؟
حال می خواهیم بدانیم ویروس FIP گربه چیست؟ باید بگوییم که ویروس کرونای گربه همانند FPV یکی از بیماریهای شایع گربهسانان است، تشخیص آن به دلیل علائم کم که صرفا به اسهال خفیف ختم میشود، سخت است. این ویروس هنگامی خطرناک و مشکل ساز میشود که منجر به ایجاد بیماری FIP گربه گردد. حدوداً میتوان گفت که دو الی سه درصد گربههای آلوده، باعث فعال شدن ویروس در بدن خود میشوند و در نتیجه عفونت پریتونیت را ایجاد میکنند.
FIP در گربه ها چیست؟
در نتیجه در پاسخ به این سوال که FIP در گربهها چیست؟ باید گفت که این بیماری که با نام دیگری به اسم پریتونیت عفونی شناخته میشود و همانطور که به طور گسترده درباره این بیماری گفتیم، یک ویروس است که اکثرا منجر به مرگ در گربهها میشود. سرعت فراگیری بیماری FIP گربه بسیار است، به طوری که به راحتی تمام بدن گربه را فرا میگیرد و همین امر میتواند یک واکنش التهابی خطرناک را در بافتهایی مانند اطراف شکم، مغز یا کلیه ایجاد کند. منابع بیماری FIP گربه نشان میدهند که مواردی باعث تشدید شدن زمینه این بیماری میگردد. برای مثال گربهها بعد از شیرگیری احتمال ابتلای بیشتری به پریتونیت عفونی دارند و حدودا بین سه تا شانزده ماه کاملا توان خود را از دست میدهند.
خوب است بدانید که گربههای خانگی که در معرض استرس یا تضعیف ایمنی بودهاند، بیشتر زمینه ابتلا به این بیماری را دارند. چرا که استرس اکسیداتیو (نبودن تعادل میان رادیکالهای آزاد و آنتی اکسیدانها) در این بیماری نقش بسزایی دارد. همچنین گفته شده که زندگی با حیواناتی که دارای عفونت هستند، افزایش ابتلا به بیماری fip گربه را افزایش میدهد. اصولا گفته میشود که این ویروس مسری نیست، ولی انتقال این ویروس از طرق مختلفی مانند دهانی- مدفوعی امکان پذیر است.
انواع بیماری FIP گربه چیست؟
عفونت پریتونیت عفونی یا FIP گربه به یک شکل ختم نمیشود دو نوع مختلفی را دارا میباشد. شکل اول آن به صورت خشک است. سوالی که پیش میآید این است که این شکل ویروس FIP گربه چیست؟ در واقع این نوع از بیماری FIP گربه باعث عفونت یا ایجاد ضایعات التهابی در اطراف رگههای خونی در بدن گربه میگردد و عواملی همچون کبد، کلیه، مغز، ریه و حتی پوست را میتواند درگیر کند و تحت تاثیر قرار دهد. شکل خشک این بیماری باعث به هم خوردن تعادل گربهها میشود و یا باعث ایجاد تشنج میگردد.
در نتیجه امکان این وجود دارد که گربه به صورت ناهماهنگ و غیرطبیعی حرکت کند. در موارد نادر و کمیابی نیز دیده شده است که گربهها احساس تشنگی یا بیش از حد ادرار، استفراغ گربه، یرقان و یا کاهش وزن را نیز تجربه میکنند. و در کل بخواهیم بگوییم که رایجترین علائم شکل خشک fip در گربه ها چیست؟ میتوان گفت تب ملایم، کاهش وزن، سستی و بی اشتهایی رایج ترین آنها میباشد. همچنین بهتر است آگاه باشید که گاهی کلیۀ غیر منظم یا بزرگی غدد لنفاوی مزانرتیک (یک نوع التهاب لنفاوی در شکم) و ندول (یک ساختار گرد و غیر عادی که سفتی خاصی دارد.) بر روی اعضای داخلی بدن لمس گردد.
التهاب عنبیه در گربه
شاید برایتان جالب باشد که بدانید، این شکل بیماری علائم چشمی نیز دارد. مهمترین علامت چشمی این بیماری، التهاب عنبیه Iritis (تغییر رنگ عنبیه چشمها به قهوهای و سبز شدن چشمهای آبی رنگ) میباشد. اما نوع دوم این بیماری FIP مرطوب است که باعث جمع شدن مایعات در شکم میگردد و ظاهر گربه را شکمدار میکند. احتمال این که این جمع شدگی مایعات در شکم باعث تنگی نفس گربه شود و نفس کشیدن را برایش سخت کند، وجود دارد.
پریتونیت عفونی مرطوب باعث و بانی آسیب به رگهای خونی گربه شده و در آخر منجر به التهاب و نشتی مایعات خونی به داخل شکم گربه و یا قفسه سینه او خواهد شد. به طور کلی میتوانیم در پاسخ به اینکه علائم رایج این نوع FIP در گربهها چیست به موراد زیر اشاره کرد:
- آسیت (آب آوردگی شکم)
- تب خفیف
- افیوژن توراکس (آب آوردن ریه)
- دیس یا تاکی پنه (کاهش یا افزایش تنفس)
- کاهش وزن
- بزرگی اسکرتوم (بزرگ شدن کیسه بیضه)
- بیرنگی و زردی مخاطات
- صداهای مافل قلبی
نشانه های FIP در گربه ها چیست؟
قبل از آن که بخواهیم به طور موردی نشانه های FIP در گربه ها را بگوییم بهتر است بدانید که نشانه های پریتونیت عفونی ممکن است مختلف و متفاوت باشد و وابسته به شکل بیماری (فرم خشک یا مرطوب) و یا ویروس خاص، متغیر باشند. اگر گربه شما یا یکی از اطرافیانتان از علائمی که به آن ها خواهیم پرداخت، رنج میبرد، حتما به دامپزشک با تجربه و متخصص مراجعه فرمایید. حال به طور موردی به سوال نشانه های FIP در گربه ها چیست؟ پاسخ میدهیم:
-
داشتن ضعف و بی حالی پیش رونده گربه
گربه فرد امکان دارد احساس کمبود انرژی را تجربه کند و به طور مداوم خسته و کسل باشد.
-
تب مداوم و متناوب گربه ها
در این بیماری امکان دارد که گربه دورههای تبی داشته باشد که به نظر غیر منطقی و غیر طبیعی به نظر میآید.
-
تغییر در اشتهای گربه
امکان دارد که گربه اشتهای خود را از دست دهد یا کمتر غذا بخورد.
-
کاهش وزن گربه
یکی دیگر از نشانههای fip در گربهها کاهش وزن به طور چشمگیر است. درکل احتمال دارد که گربه وزن خود را از دست داده و لاغر شود.
-
مو غیر طبیعی
گربه ممکن است پوست و پشم آن به نظر غیرطبیعی بیاید.
-
تغییر رنگ عنبیه چشم
در بعضی از موارد، تغییر رنگ عنبیه (همانطور که قبلا اشاره کرده ایم، این تغییر به رنگ قهوه ای است و چشمانی که آبی هستند به رنگ سبز) نیز میتواند یکی از نشانههای FIP در گربهها باشد.
-
تورم شکم (آسیت) گربه
در بسیاری از موارد دیده شده که در گربههای مبتلا به شکل مرطوب FIP گربه، مایعات زرد رنگ شفاف و غلیظ به طور معمول در شکم جمع میشوند و باعث تورم و آب آوردگی شکم خواهند شد.
-
نشانه های عصبی
یکی از نشانه های FIP در گربهها در شکل خشک این نوع بیماری وجود نشانه های عصبی مانند نامنظمی حرکات، مشکلات چشمی، شل شدن پاها، تغییرات رفتاری و یا مشکلات چشمی نیز میباشد.
دلایل بیماری FIP گربه چیست؟
همانطور که قبلا به طور کامل توضیح دادیم، بیماری FIP در گربهها ناشی از ویروس کرونا فلوآید (Feline Coronavirus) گربهها میباشد که یک ویروس است که بیشتر گوارش را درگیر میکند. حال بخواهیم یک پاسخ خوب به سوال دلایل FIP در گربه چیست را بدهیم، میتوانیم بر اساس اطلاعات به دست آمده بگوییم، این ویروس اغلب از طریق مدفوع و بزاق گربه ها به بدن آن ها وارد میگردد.
بعد از آن که وارد بدن شد، ویروس در اپیتلیوم روده (سلولهایی که سطح داخلی روده بزرگ را پوشاندهاند) تکثیر میگردد و پس از آن به واسطه گلبول های سفید به اعضای دیگر بدن انتقال پیدا میکند. بیماری FIP گربه به طور کلی اعضا و جوارح زیر را درگیر میکند:
-
درگیری در کبد
ویروس FIP گربه میتواند به کبد حمله نموده و عفونت های تخریبی را در این اندامها ایجاد کند.
-
درگیری کلیه ها
پریتونیت عفونی احتمال دارد که به کلیهها آسیب بزند و منجر به مشکلات کلیوی گردد.
-
درگیر کردن طحال
طحال نیز همچنین در این بیماری امکان دارد که تحت تأثیر قرار گیرد و التهاباتی را شامل شود.
-
مغز و غدد لنفاوی
بیماری fip گربه به مغز گربه و غدد های لنفاوی تأثیر میگذارد و در نهایت عوارض عصبی که قبلا آن ها را بررسی کردیم، ایجاد میکند.
همچنین گفته میشود که این ویروس باعث التهاب شدید در عروق خونی نیز خواهد شد. بیشترین راهی که برای پیشگیری از انتشار این بیماری و ابتلا به بیماری FIP گربه در نظر گفته شده، این است که در مکانهایی که گربه نگهداری می شود به خصوص اگر تعداد گربهها فراوان هستند و همچنین مکانهایی که زمینه این بیماری را دارند، باید اصول بهداشتی را به خوبی رعایت کرده برای مثال حیواناتی که مشکوک به بیماری هستند و یا پریتونیت عفونی را تجربه میکنند، از دیگر گربهها جدا نگه داری شوند.
تشخیص پریتونیت عفونی در گربه ها
آیا میتوان به راحتی بیماری fip گربه را تشخیص داد؟ یا راهی برای مطمئن شدن ابتلا به این بیماری وجود دارد؟ خارج از علائمی که به طور کامل به آنها پرداختیم، باید راههای دیگری همچون آزمایشات در این زمینه را بررسی کنیم. در واقع یکی از بیماریهایی که علائم و نشانهها کارساز نیستند، عفونت کرونا ویروس است. چرا که گربههای آلوده به FeCV یا همان کرونا ویروس دارای علائم خفیفی میباشد که تشخیص آن بسیار سخت است.
به طور کل در بدترین حالت، علائم خفیفی همچون اسهال و درگیری تنفسی فوقانی را به دنبال دارد. گربههای مبتلا به این ویروس یک حالت دفاعی دارند که از طریق این حالت دفاعی، در عرض یک هفته یا ده روز بعد از عفونت، آنتی بادیها را علیه ویروس تولید میکند. اما در ده درصد گربه های آلوده، یک یا چند جهش این ویروس باعث تغییرات بیولوژیکی آنها میشود و گلبولهای سفید خون به این ویروس آلوده میگردند و تمام بدن را فرا میگیرند. در نتیجه بیماری در کل بدن گربه پخش میشود.
کرونا ویروس یا FIP
وقتی این اتفاق رخ میدهد به صورت علمی به آن FIPV (Feline Infectious Peritonitis Virus) گفته میشود. در نتیجه مهم است که راه های تشخیص این بیماری را بررسی کنیم. متاسفانه تشخیص قطعی این بیماری هنگامی که گربه مرده باشد، امکان پذیر است. چرا که بعد از مرگ به راحتی میتوان نمونه گیری کرد و این بیماری را به طور قطعی تشخیص داد. اما درباره آزمایش fip گربه باید گفت، متاسفانه در حال حاضر هیچ آزمایش قطعی و صد در صدی برای تشخیص بیماری fip گربه وجود ندارد.
با این که کرونا ویروس یک بیماری مسری است، اما همانطور که گفتیم احتمال این که گربهها بعد از این ویروس دچار پریتونیت عفونی شوند، حدودا ده درصد است و در نتیجه خیلی نادر میباشد. به همین دلیل نمیتوان از آزمایشاتی که مخصوص کرونا ویروس هستند، برای تشخیص این بیماری استفاده کرد. اما نکته مثبت این است که بعد از تشخیص کرونا ویروس میتوانید از گربه خود بیشتر مراقبت کنید و در این دوره به همراه دامپزشک از ابتلا به FIP پیشگیری کنید.
به طور معمول نوع مرطوب ویروس پریتونیت عفونی، قابل تشخیصتر است چرا که علائم آن به شکل واضحتری قابل مشاهده است و برای مثال گاهاً دامپزشک چند قطره از ترشحات شکم گربه را به واسطه سرنگ آزمایش میکند. برای اطلاعات بیشتر باید بگوییم این ترشح در لوله آزمایش حاوی سرکه یا همان اسید استیک ریخته میشود و اگر حالتی ژلهای به خود بگیرد، احتمال ابتلا به این بیماری هست و میتواند در تشخیص آن کمک کننده باشد.
بیماری FIP در گربه نوع مرطوب و خشک
به طور خلاصه میتوان ادعا کرد که تشخیص بیماری fip در گربه در نوع مرطوب راحت تر از نوع خشک این بیماری است. اما در مواردی که مشکوک به این بیماری هستید، بهتر است که حتما با دامپزشک مشورت کنید و به آن اعتماد کنید. اگر نگران سلامتی گربه خود هستید، حتما از گفتههای دامپزشک غافل نشوید و درباره هر چیزی که مربوط به گربه میدانید، برای مثال تغذیه گربه خود نیز با دامپزشک مشورت کنید. در صورتی که چکاپ همیشگی داشته باشید، قطعا دامپزشک زودتر میتواند این بیماری را تشخیص دهد و در روند درمان نیز موثر است.
درمان FIP در گربه ها چیست؟
افرادی که دارای گربه هستند و حیوان خانگی آن ها گربهها محسوب میشوند، هنگامی که با این بیماری در گربه خود مواجه میشود، سوالات متدوالی همچون آیا FIP در گربه ها درمان دارد؟ درمان FIP در گربه ها چیست؟ آیا پریتونیت عفونی قابل درمان است؟ و غیره ذهن آنها را درگیر میکند. خوشبختانه امروزه برای بیماری FIP در گریه درمان وجود دارد، گرچه تا چندی پیش این بیماری غیرقابل درمان بود.
به طور کل در عصر اخیر، دامپزشکان مطرح داروهای ضد ویروسی برای درمان FIP معرفی نموده اند. یکی از این داروهایی که برای درمان fip در گربه ها استفاده میگردد، GS-441524 (برای آن که بیشتر با این دارو آشنا شوید، یک گزینه درمانی مناسب برای شکل افیوژن یا همان شکل مرطوب پریتونیت عفونی میباشد.) است. گرچه متاسفانه این دارو همچنان توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تایید نگردیده و اثربخشی طولانی مدت آن هنوز ثابت نشده است.
درمان fip با GS-441524
تحقیقات و منابع علمی نشان دهنده این هستند که در بعضی از گربه ها این دارو GS-441524 به شکل مرطوب FIP پاسخ خوبی داده و تجویز گشته است. همچنان اثربخشی این دارو در موارد غیر افیوژن FIP مانند شکل خشک یا شکل ترکیبی این بیماری محدود و همچنان اثرگذاری آن اثبات نشده است. به طور کل برای درمان بیماری fip در گربهها این محصول GS-441524 از منابع مختلف تولید میشود که دارای غلظت و خلوص متفاوت است.
اگر شما نگران بیماری پریتونیت عفونی گربه خود هستید و تمایل دارید که درمان با GS-441524 را شروع کنید، بسیار اهمیت دارد که با دامپزشک ماهر و با تجربه در این زمینه مشورت نمایید و در مورد خطرات و آسیب، مزایا و حتی آنکه از کجا این محصول را خریداری کنید و یا چگونه آن را مصرف کنید، صحبت کنید. خوب است بدانید که مراقبتهای حمایتی مانند تخلیه کردن مایعات جمع شده در شکم و یا انجام تزریق خون میتواند در مواردی درباره بیماری FIP در گربه مفید واقع شود.
در کل سایر گزینههای درمانی پریتونیت عفونی که معرفی شده است، شامل مراقبتهای حمایتی و تخلیه مایعات برای مدیریت علائم است. در نتیجه میتوان گفت که درمان fip در گربهها یک موضوع پیچیده است و همچنان در تلاش هستند که برای درمان راههای دیگری بیابند و اثرگذاری راههای کنونی را ثابت کنند. به طور کل پیشنهاد میشود که اگر نگران سلامت گربه خود هستید، در زمینه پریتونیت عفونی گربه خود با دامپزشک مشورت کنید. گرچه در حال حاضر نمیتوان قطعی به درمان fip در گربه ادعا نمود، اما خوشبختانه میتوان از این بیماری پیشگیری کرد. اما پیشگیری از بیماری fip در گربهها چگونه انجام میشود؟
پیشگیری از بیماری fip گربهها امکان پذیر است؟
چون پریتونیت عفونی گربه یک بیماری میباشد که پس از جهش ویروس در روده گربه ایجاد میگردد، بهترین راه، پیشگیری از عفونت های اولیه ویروس کرونا است که گربه را در معرض و آسیب fip قرار میدهد. اما برای پیشگیری و جلوگیری از این عفونت چه کارهایی باید انجام دهیم؟
- گربه خود را همیشه سالم و تمیز نگه دارید و تا جایی که میتوانید به بهداشت آن اهمیت دهید.
- به هیچ وجه سطلهای زباله را کثیف و آلوده رها نکنید و همیشه آنها را تمیز کنید.
- سطل زباله را از غذا و یا ظروفی که برای نوشیدن آب گربه خود در نظر گرفتهاید دور کنید.
اگر تمایل دارید که بیش از سه گربه داشته باشید، حتما برای اطمینان و بهداشت آنها، در هر اتاق بیش از سه گربه قرار ندهید.
- در صورتی که مشکوک به عفونت در یکی از گربههای خود شدید، آن را از سایر گربهها جدا کنید.
- در صورتی که به بیماری گربه خود شک داشتید، به دامپزشکی حاذق مراجعه نمایید.
- چکاپهای مداوم و به موقع انجام دهید و از آن غافل نشوید.
در کل در زمینه درمان بیماریها و ابتلا به آنها جمله معروفی داریم که میگوید، پیشگیری بهتر از درمان است. گرچه بعضی بیماریها به خاطر پیشرفت علم به راحتی درمان میشوند. اما بیماری FIP گربه به دلیل عدم تایید درمانهای پیشنهاد شده، هنوز خطرناک است و امکان مرگ و میر در گربهها وجود دارد. در نتیجه بهتر است که از پیشگیری غافل نشوید. و به خاطر اهمیت این بیماری حتما گربه خود را نزد دامپزشک برده و به هیچ وجه دست به درمانهای خانگی نزنید.
آیا بیماری FIP گربه واکسن دارد؟
در واقع درباره واکسن پریتونیت عفونی وجود دارد و در دسترس است، اما اثربخشی آن هنوز به طور صد در صد تایید نشده است. به عبارت واضحتر بخواهیم بگوییم، واکسنی وجود دارد که مجوز هم نیز دارد، ولی انجمن مشاوران واکسن گربهسانان آمریکایی توصیه نمیکند که واکسن FIP را به طور یک روتین (یعنی به طور روزانه) به گربهها تزریق کرد. اکنون فقط یک واکسن بیماری fip گربه مجوز دارد، اما آزمایشات نشان از آن دارد که این واکسن در پیشگیری از پریتونیت عفونی اثربخشی قطعی ندارد و به همین دلیل آنچنان پیشنهاد نمیشود. چرا که ادعا میکنند واکسن ممکن است بی خطر باشد، اما انتخاب واکسیناسیون باید با دقت انجام شود و افراد برای گربه خود باید با یک دامپزشک مشورت کنند تا به آن ها در این کار راهنمایی دهد.
به طور کل همانطور که هر بدن انسان با افراد دیگری احتمال واکنش متفاوتی را دارد، در گربهها نیز این امکان وجود دارد و به همین دلیل پیشنهاد میشود که قبل از واکسیناسیون حتما با دامپزشک صحبت شود و تمامی مواردی که واکسن و انتخاب آن ربط دارد، باید توسط دامپزشک بررسی شود. بهترین راه برای آن که از این بیماری جلوگیری کنید، مواردی بود که در پیشگیری از بیماری FIP برایتان ذکر کردیم.
مواجهه با بیماری FIP گربه
در مواجهه با بیماری FIP گربه باید به نکاتی توجه کنید که در پریتونیت عفونی مهم است. اولاً باید با دامپزشک گربه خود در این زمینه حتما مشورت کنید و از تشخیص و درمان صحیح بیماری اطمینان حاصل کنید. و از چکاپهای مداوم غافل نشوید. ثانیاً در صورت نیاز، مراقبتهای حمایتی (تخلیه مایعاتی که در شکم جمع شده یا تزریق خون به گربه) را، اعمال کنید. حتما در این زمینه با دامپزشک صحبت کنید و از آن راهنمایی بگیرید.
مهم است که گربه شما تغذیه مناسبی داشته باشد. میتوانید در زمینه تغذیه مناسب نیز از دامپزشک گربه خود کمک بخواهید. اگر دامپزشک گربه شما برای تقویت مزاج یا کم کردن درد و علائم بیماری دارویی داد، به خوبی و با دقت آنها را مصرف کنید. مستمر بودن هر چیزی اهمیت زیادی دارد. در درمان این بیماری مراقبت دائم و پیگیری مداوم بسیار اهمیت دارد.
محیط را سالم نگه دارید و از انتقال ویروس FIP به سایر گربههای خود نیز غافل نشوید. در آخر و به طور خلاصه حتما دقت کنید که در مواجهه با پریتونیت عفونی گربه یا همان بیماری FIP در گربه، مشورت با دامپزشک، مصرف دقیق موارد دارویی، پیگیری مناسب و مستمر درمانی و همچنین مدیریت سلامتی و پاکیزگی محیط از اهمیت زیادی برخوردار میباشند.